MỤC ĐÍCH CỦA CUỘC SỐNG VÀ ĐAM MÊ?

Thỉnh thoảng tôi lại được bạn bè hỏi rằng tại sao tôi cứ phải tự thúc ép bản thân. Chẳng hạn: Theo đuổi khoa học mãi thì tôi cũng có kiếm được nhiều tiền đâu, hay là tôi nghĩ tôi sẽ được giải Nobel hoặc gì đó tương tự vào lúc nào đó? Cắm đầu vào tập võ như thế thì có khiến tôi – một tên 3x tuổi với chữ x không còn lâu nữa sẽ reset về chu kỳ mới và nặng chỉ 63 kg – thành võ sĩ chuyên nghiệp được hay không? …

Câu trả lời cho những thứ đó, nếu người ta muốn ngắn gọn, hoặc là khi chính tôi nghĩ cái người hỏi đó chỉ đủ khả năng hiểu ngắn gọn, thì tôi sẽ nói luôn là “KHÔNG”, và họ cứ cười nhạo hay nghĩ gì về tôi thoải mái, chẳng có vấn đề gì cả.

Còn với những ai có thể nghe và có thể suy ngẫm thì tôi có thể trả lời đầy đủ hơn:

Những mục tiêu mà đa phần người ta nghĩ tới, giống như khi một số người nhắc đến để hỏi tôi như nêu trên, là phổ biến, và về cơ bản thì nó không có gì sai hay đáng trách cả. Tuy nhiên, chúng chỉ là những mục tiêu hữu hình. Nhiều người cần tới chúng, hoặc chỉ cần chúng là đủ. Tôi thì – trong khi không quá cần những thứ như tiền bạc và danh hiệu – lại khá cần những giá trị mà ở góc nhìn của tôi là vượt ra khỏi những thứ đó.

Trước hết, hiển nhiên là tôi phải ngày càng hoàn thiện kiến thức và mọi kỹ năng liên quan của mình để tôi có thể làm khoa học với hiệu quả cao nhất – ít ra là ở thời điểm này thì việc chính mà tôi làm trong khoa học là phổ biến kiến thức, điều mà tôi thừa tự tin để nói riêng đối với thiên văn học thì ở Việt Nam chẳng ai hơn được tôi. Nhưng không ai hơn mình không có nghĩa là đã đủ. Tôi ít thấy thiếu thốn những giá trị vật chất hữu hình, nhưng luôn cảm thấy hiểu biết và khả năng của mình là chưa đủ, phải tiếp tục thúc ép cho nó tăng lên mỗi ngày. Và khi mà tôi tự làm mình ngày càng hiểu biết và thông minh, thì không chỉ học trò hay cộng sự của tôi nhận được nhiều hơn, mà chính tôi cũng cảm nhận được thế giới của mình rõ ràng hơn. Bạn có thể nghĩ khác, và nói thật là trong trường hợp đó thì tôi thấy tiếc cho bạn cũng như chẳng có hứng thú tranh luận, nhưng với tôi thì không hiểu về khoa học thì chẳng thể cảm nhận được thế giới một cách thực sự (vui lòng đừng comment nói tôi kiêu ngạo, không phải vì tôi không vui đâu mà là vì sẽ mất thời gian của bạn khi mà tôi luôn tự nhận mình như thế rồi).

Khi tập võ cũng vậy. Dù tôi chẳng có hứng thú trở thành một võ sĩ lên đấm đá để mua vui cho đám người bên dưới – kể cả nếu tôi có thừa khả năng, nhưng thích thì vẫn cứ là thích thôi, chưa kể tới rằng dù tôi khó mà bằng các võ sĩ chuyên nghiệp nhưng tôi cũng khá là tự tin rằng tôi hơn mặt bằng chung (ít ra là người Việt Nam) cũng khá là nhiều. Điều đó khiến tôi tự tin khi đi tới bất cứ đâu, kể cả khi bước một mình trong bóng tối vắng vẻ vẫn có thể … cố ý không bật đèn để thưởng thức cái tĩnh lặng thú vị của nó. Như bạn có thể thấy, cầm hàng đống tiền chỉ càng làm cho bạn sợ hãi hơn trong bóng tối; hay là mua cả một cái xe tăng chăng, vậy thì bạn có thể ở nhà chứ còn cần gì biết sáng hay tối nữa 🙂 . Cho dù mọi tiện nghi có phát triển thêm nhiều lần nữa, chừng nào bạn không cảm thấy tự tin trước bất cứ thứ gì có thể sắp tới, thì bạn có lẽ không hạnh phúc như có thể bạn đang nghĩ đâu. Tôi cũng có thể làm việc cả ngày, rồi uống rượu với bạn bè cả tối, trước khi thức khá khuya để làm gì đó, mà 6h sáng hôm sau vẫn có thể bật dậy và tự tập luyện như một võ sĩ … bán chuyên.

Tất nhiên, có thể với bạn thì thật khó hiểu khi mà những cái tôi vừa kể lại được coi là vượt xa khỏi tiền bạc hay một giải thưởng cao quý nào đó mà hàng trăm triệu người mới có một người dám mơ tới việc chạm vào nó. Tôi cũng nào phải không muốn những thứ đó. Chỉ là tôi không phải kiểu người đặt ra những mục tiêu như vậy để đánh đổi chính cảm nhận của mình về thế giới. Sức khỏe cho tôi thêm thời gian và sự tự tin, còn trí tuệ cho tôi sự tinh tường đối với mọi thứ. Và những thứ đó giúp tôi cảm nhận thế giới ngày càng trọn vẹn hơn.

Cuối cùng, còn trên cả những điều vừa nói, là tôi đang được theo đuổi những đam mê của tôi. Như có vài lần chính tôi từng có dịp nói điều này ở những bài khác: Đam mê cũng giống như tình yêu trong cuộc sống, nó không thực sự cần mục đích nào phía sau cả!